Mobiel breedband ... drie verschillende strategieen

Telfort introduceert in april EDGE: een tamelijk goedkope opwaardering van GPRS, met datasnelheden van gemiddeld zo'n 150 Kbps, mogelijk later wat hoger.
Telfort wil EDGE in de markt zetten als goedkoper alternatief voor UMTS (gemiddeld 200 kbps).

Swisscom brengt EDGE in Zwitserland, met dit strategische verschil dat zij EDGE ziet als aanvulling op UMTS (dekking 90%) en WiFi (800 hotspots). Vodafone heeft 25% van Swisscom Mobile.
Interessant is ook de flat fee van 79 CHF/maand voor onbeperkt dataverkeer. Met breedband overal beschikbaar, dreigen daardoor de inkomsten uit belminuten volledig te verdwijnen (zie ook mijn post van 24 maart): gewoon Skype downloaden op je mobiel/PDA/laptop.

Vodafone Nederland komt volgend jaar met HSDPA, een tamelijk goedkope opwaardering van UMTS. UMTS biedt maximaal 384 kbps (dus gemiddeld pakweg 200), met HSDPA gaat het maximum naar 14.4 Mbps en het gemiddelde naar 1-2 Mbps.
Dat is genoeg om met ADSL te concurrereren. Vergelijk ook Vodafone ZuHause in Duitsland: een box waarop PC en vaste telefoon aangesloten kunnen worden, zodat de PTT volledig buiten spel staat (alle verkeer via het UMTS-netwerk). Op dit moment is de datasnelheid van UMTS te laag voor de ingevoerde internetter, maar met HSDPA verandert dat.
Wie weet komt ZuHause ook naar Nederland!

Orb Networks wijzigt business model; Akimbo op Cool Products Expo 2005

Goed nieuws rond twee van de spannendste technologiebedrijfjes van dit moment.

Orb Networks (zie mijn post van 10 maart) wordt een gratis dienst. Het abonnemenstgeld (10 $/maand) vervalt. Orb mikt nu op partnerships met content leveranciers en makers van consumentenelektronica. Het bedrijf praat met 18 partijen.
Orb in het kort: gratis software downloaden; verandert je PC in een server; alle content (tot en met TV, als je PC een TV tuner heeft) is overal ter wereld toegankelijk, op elk apparaat met een breedbandverbinding.

Akimbo Systems (zie mijn post van 8 november) staat op 6 april op de Cool Products Expo 2005 in de Stanford University (Californie).
Akimbo in het kort: een box ($230 + 10 $/maand, maar geen reclames) tussen je PC en je TV zorgt ervoor dat (speciale) internetcontent op de TV wordt afgespeeld.

WiMAX concurreert met 3G; onafhankelijke VoIP-providers in het nauw

(vervolg op beide posts van gisteren: VoIP, WiMAX en port blocking)

Blijkbaar maakt Clearwire (pre-WiMAX draadloos breedband, zie ook mijn post van 16 maart) zich schuldig aan port blocking, waardoor onafhankelijke VoIP-providers (in dit geval Vonage) geblokkeerd worden.
Clearwire behoudt zich dit recht voor om de prestaties van het netwerk op peil te houden. Ook streaming audio en video worden geblokkeerd. Men vertelt er niet bij dat VoIP heel weinig bandbreedte eist.
Wel rijst de vraag: hoe verhoudt zich deze actie tot de VoIP-plannen van Clearwire zelf (in samenwerking met grootaandeelhouders Bell Canada en Intel)? Anders gezegd: mogen PTT's niet, en alternatieve netwerken wel port blocking toepassen?

Conclusies:

• WiMAX is een serieuze potentiele concurrent voor 3G
• Het bestaansrecht van onafhankelijke VoIP-providers is onzeker

De overname van Rits Telecom door BBned (Telecom Italia) onderstreept dat laatste overigens.

Bedreigingen voor VoIP niet geweken

Overheidsregulering is er niet alleen om VoIP het leven zuur te maken maar ook om het te beschermen.

Interconnectietarieven blijven dreigen
Level 3 heeft zijn aanvraag (vrijstelling voor VoIP van het betalen van interconnectie) bij de FCC ingetrokken vanwege het vertrek van FCC-voorzitter Michael Powell (Rep). Door zijn vertrek is de uitkomst namelijk erg onvoorspelbaar geworden (over zijn twee Republikeinen en twee Democraten).

Port blocking nog niet uitgebannen
Onafhankelijk VoIP-aanbieder Vonage beweert dat haar verkeer nog altijd geblokkeerd wordt, nu door twee breedbandproviders. Eerder bekende Madison River schuld, om vervolgens te beloven zijn leven te beteren.

Eigen VoIP eerst
Robert Cringely wijst op een andere manier waarop breedbandaanbieders (zoals PTT's) onafhankelijke VoIP-aanbieders zoals Vonage en Skype kunnen frustreren. Legaal, wel te verstaan.
Als de PTT zelf ook VoIP aanbiedt, kan hij de datapakketjes van zijn eigen VoIP-verkeer labelen en die van ander VoIP-verkeer niet. De eigen VoIP-pakketjes krijgen daardoor voorrang, terwijl de andere pakketjes slechts een 'best effort' service krijgen. In de praktijk kan dat laatste betekenen: beschadigde, dubbele of verdwenen pakketjes en pakketjes in de verkeerde volgorde. Gevolg: slechte geluidskwaliteit.
Overigens wijst Cringely op een alternatieve vorm van VoIP, zoals aangeboden door the switchboard. Geen installatie vereist.

Stand-alone DSL als enabler nog onzeker
De ontwikkelingen rond stand-alone DSL (naked DSL, DSL-only) zijn nog onduidelijk. KPN en Verizon komen binnenkort met een dergelijk aanbod, waarbij de abonnee alleen DSL en geen telefonie afneemt. Qwest biedt het vrijwillig aan. BellSouth kreeg de FCC aan haar zijde: staatsoverheden kunnen de Bells niet verplichten stand-alone DSL te verkopen.
KPN en Verizon mikken kennelijk op abonnees die geen vaste lijn meer hebben en nog uitsluitend mobiel bellen. Stand-alone DSL stelt hen in staat DSL af te nemen zonder vaste lijn. BellSouth daarentegen wil DSL-abonnees dwingen om ook te bellen via haar vaste lijnen.
Hoe dan ook, met stand-alone DSL zal VoIP een stimulans krijgen, hetzij door een VoIP-product van de breedbandprovider (zoals KPN), hetzij van een onafhankelijk aanbieder (zoals Vonage).

Mobiel bellen met VoIP via WiFi een stap dichterbij

TowerStream, een aanbieder van draadloos breedband (WiMAX) in New York, heeft met succes het overhandigen (handover) getest van een VoIP gesprek, waarbij de beller bewoog van het bereik van het ene naar het volgende basisstation.
Voorlopig is er nog geen sprake van roaming: de WiFi-basisstations moeten tot het zelfde netwerk behoren.

Toch weer een stap dichterbij voor een concurrent van mobiele belminuten.

VoIP als bedreiging voor mobiele operators

Onderzoeksbureau Analysys schrijft over VoIP als bedreiging voor mobiele operators en als kans voor nieuwe draadloze technologieen.

Slechts GBP 1,900 kost dit rapport. Maar niks nieuws voor Motorola-watchers (deal met Skype). Zie ook mijn posts van 22 februari en 4 maart.

De belangrijkste risico's voor 3G-operators:

• Een tarief voor onbeperkt dataverkeer om het gebruik van 'mobiele data' te stimuleren. Met een abonnement hierop (Verizon Wireless bijvooorbeeld vraagt 80 $/maand) vallen de kosten van telefoneren weg. Immers, installeer Skype op je Motorola en klaar is kees.
• De opkomst van breedbandtechnologieen als WiMAX, Flash-OFDM (van Flarion Technologies) en UMTS TDD (van IPWireless), met toeveoging van VoIP en mobility. In geval van WiMAX heet de standaard dan 802.16e. Ratificatie niet binnen pakweg een jaar.

Vertical search: goed of slecht voor prijzen?

Een specialisatie voor zoekmachines is het bouwen van vertical search. Steeds meer savvy zoekers wenden zich tot deze gespecialiseerde zoekmachines, in plaats van de algemene search engines van Google, Yahoo! en MSN. BusinessWeek schrijft over dit verschijnsel.
Zelf schreef ik al eerder over video search (17 december en 25 januari) en over allerlei innovaties (7, 8 en 12 oktober, 18 februari).

Tegelijk komt een aantal onderzoekers tot de conclusie, 'challenging the conventional wisdom', dat comparison shopping niet leidt tot lagere prijzen (consumenten kunnen gemakkelijk prijzen vergelijken), maar eerder tot hogere (ook winkels kunnen vergelijken, waardoor de prikkel verdwijnt om te verlagen, teneinde een prijsoorlog te voorkomen).

Recente ontwikkelingen in vertical search:

• Travel search: Pinpoint Travel (beta) van AOL: een reissite die de diensten van 550 airlines en 85,000 hotels inzichtelijk maakt. Pinpoint Travel verwijst alleen door (voor een fee) en handelt zelf geen transacties af, zoals echte reissites (bijv. Travelocity, dat overigens ook levert aan AOL Travel). De gebruikte zoekmachine is van Kayak.com (dat ook zelfstandig werkt en waarin AOL een belang heeft). Voor de duidelijkheid: AOL heeft een multi-label strategie: Pinpoint Travel concurreert met Kayak.com en AOL Travel met Travelocity. Andere travel comparison sites: FareChase van Yahoo!, SideStep, Mobissimo.
• Comparison shopping: MSN start een comparison shopping site (beta). Andere spelers: Froogle van Google, Yahoo! Shopping en Kelkooo van Yahoo!, mySimon van CNet, Shopping.com, Become.com, NexTag.
• Comparison shopping: IAC introduceert Gifts.com. Vergelijkbare sites: FindGift.com en GiftBee. Handig!
• Ticket search: FatLens biedt ticket comparison search.
• Desktop search: Yahoo! breidt Yahoo! Desktop Search (beta) uit, zodat nu ook Yahoo! Messenger en het Address book in kaart gebracht worden.
• En dan is er nog Enterprise search, Audio/video search, Book search, Blog search, Yellow pages, Directory search, ...

Internetbezoek stagneert

NetRatings liet vorige week zien dat het internetbezoek (time spent online) in een aantal grote markten, waaronder de VS (-2%) en Duitsland (+4%), afgelopen jaar nauwlijks gegroeid is.

Daar zet ik de volgende recente (maar tamelijk willekeurige) zaken tegenover. Heus, de groei van internet is nog lang niet ten einde.

• NetRatings zelf suggereert dat er meer groei te halen is in o.a. Frankrijk en Hong Kong.
• Juist de VS en Duitsland hebben een problematische breedbandmarkt. In Duitsland bestaat kabelinternet niet en houdt Deutsche Telekom de DSL-markt in een wurggreep. Alleen op lokale schaal zijn innovatieve bedrijven actief (Versatel, HanseNet, etc.). De VS wordt juist geplaagd door een onzekere regulering en overmatige concurrentie tussen kabel en DSL.
• Nederland, waar de breedbandpenetratie alleen achterblijft bij die van Japan en Hong Kong, wordt niet door NetRatings gemeten (case voor overname door VNU van comScore Networks, dat niet panels heeft in 12 landen, zoals NetRatings, maar in 32).
• President Jacques Chirac van Frankrijk wil een Europees plan voor het digitaliseren van boeken, in navolging van het plan van Google, in samenwerking met diverse Amerikaanse bibliotheken.
• Gisteren schreef de Wall Street Journal (abonnement) over het beperkte aanbod van klassieke muziek op online music stores.

Implicaties van de splitsing van Viacom

Vorige week maakte b2c conglomeraat Viacom bekend het voornemen te hebben de onderneming in tweeen te splitsen. Wat betekent dit voor andere mediaconglomeraten?

B2C Conglomeraten: meer splitsingen
De visie op synergie verandert. Eerder erkende Time Warner impliciet dat de synergie met AOL beperkt is. De naam AOL verdween uit de bedrijfsnaam. (Dat AOL niet verkocht werd, zal een gevolg zijn van het feit dat er geen koper voor was. Daarnaast kwam de nieuwe man Jon Miller met een aardig plan: AOL omvormen tot een soort Yahoo!.)
De conglomeraatsdiscount verschijnt weer ten tonele. Beleggers willen zelf diversificeren en zien liever een bedrijf met focus. In een conglomeraat is er altijd wel wat aan de hand.
Disney: ABC draait niet. News Corp: de krantenmarkt is in problemen. Time Warner: AOL verdampt. Viacom: de markt voor radioreclame groeit traag en Paramount levert geen blockbusters af. Vivendi: muziekbedrijf Universal heeft last van piraterij en p2p file sharing.
Gevolg: meer b2c conglomeraten zullen (af)splitsingen doorvoeren.

B2B conglomeraten: het zelfde pad?
Reed Elsevier mag net als Viacom klagen over een lage waardering. De koers stagneert al jaren. Er is weinig synergie tussen de vier divisies. En er is altijd wel wat, zoals de dreiging van open access voor Elsevier Science.
Kortom: kijk er niet van op als ook deze onderneming nog eens met een revolutionair plan komt.

WiMAX en MVNO's: aanvullingen

Even terugkomen op twee posts van 16 maart:

Irish Broadband rolt dit jaar een landelijk WiMAX-netwerk uit in Ierland. Het bedrijf gebruikt spectrum waarmee 95% van de bevolking gedekt is. Alvarion levert haar BreezeMAX systeem, een voorloper van WiMAX (dat nog wacht op ratificering).
Irish Broadband is een venture van NTR, dat tolwegen uitbaat. Bouwbedrijf Kilsaran Concrete Products heeft 28%.

De visie achter dit verhaal is blijkbaar dat WiMAX kan concurreren met DSL en kabelinternet.

De Duitse internetaanbieder freenet.de (voormalig France Telecom partner mobilcom heeft ruim 50% en wil ermee fuseren) wordt actief als MVNO op het netwerk van KPN-dochter E-Plus. Freenet.de komt met een gecombineerde mobiele en draadloze handset (de iPhone of iP1 van Alcatel): thuis bellen met VoIP via freenets DSL-verbinding, elders via het mobiele netwerk van E-Plus.

Dat doet erg denken aan de geplande Bluephone van BT (waar blijftie??).

VNU krijgt opnieuw steun van Jesse Jackson

Twee congresleden, Dan Burton (Rep) en Jesse Jackson (Dem) roepen de Amerikaanse overheid op niet over te gaan tot regulering van de kijkcijferindustrie.

Monopolist Nielsen Media Research (VNU) kan deze steun goed gebruiken.

GPS ook in Europa via de mobiele telefoon

In de VS bestaan al handsets met GPS-functionaliteit. Nextel kondigde deze week zelfs een samenwerking aan met MapQuest (onderdeel van AOL), waardoor gebruikers hun eigen positie en de locatie van bijvoorbeeld een restaurant kunnen bepalen op een kaart. Een routebeschrijving wordt bijgeleverd.

Qualcomm heeft een geslaagde test uitgevoerd voor het opnemen van GPS-fuctionaliteit in GSM/GPRS/UMTS-netwerken. Nog dit jaar zouden operators de dienst kunnen aanbieden.

WiMAX volop in belangstelling

Rond WiMAX, een uitbreiding van WiFi (hogere datasnelheden, groter bereik), zijn veel ontwikkelingen. Economische haalbaarheid blijft een twistpunt, te meer omdat er nog geen standaard is en derhalve nog geen interoperabiliteit tussen de apparatuur van de verschillende toeleveranciers.

Over de economisch beste toepassing zijn service providers en vendors het niet eens:

• Complementair aan vaste netwerken waar DSL/kabelinternet/glasvezel te duur is (zowel in landelijke gebieden als in de derde wereld)
• Alternatief voor vaste netwerken of zelfs voor mobiele netwerken
• Alternatief voor huurlijnen van PTT's (waardoor alternatieve operators toegang hebben tot het bedrijvensegment, voor zover zij niet zelf een glasvezelaansluiting kunnen aanbieden)
• Backhaul voor mobiele en WiFi netwerken (en dus ook een alternatief voor huurlijnen)

Recente ontwikkelingen:

• Branche-organisatie IEEE zal volgens planning in juli in Spanje de standaard (802.16) certificeren.
• Fabrikanten Alvarion (BreezeMAX), Airspan (AS.MAX) en Redline (AN-100U) gaan werken aan interoperabiliteit van hun apparatuur.
• Nortel en LG gaan samen producten ontwikkelen, met name voor de 802.16e standaard (die mobiliteit mogelijk maakt); tests vanaf de tweede helft van 2006.
• Yozan bouwt in Tokyo een netwerk (Yozan MetroZone) met 600 basisstations van Airspan (opwaarderen naar 802.16e zal mogelijk zijn), tests in het tweede kwartaal van 2005.
• AT&T gaat tests doen en ziet WiMAX als alternatief voor dure huurlijnen van de Bells.
• Nextel, dat met Sprint gaat fuseren, zoekt nog altijd naar een goede 3G-technologie. WiMAX is echter afgevallen.
• Bell Canada investeert $100m in Clearwire, een service provider van Craig McCaw, pionier in het mobiele segment (hij verkocht zijn McCaw Cellular indertijd voor $11 miljard aan AT&T). Clearwire gebruikt een voorloper van WiMAX en zal waarschijnlijk te zijner tijd overschakelen op WiMAX. Clearwire is nu actief in 4 Amerikaanse steden en mikt Bell Canada gaat netwerkdiensten leveren buiten Canada.
• T-Com (vaste netwerk van Deutsche Telekom) investeert dit jaar EUR 250 miljoen in breedband, mede in WiMAX.
• T-Mobile UK biedt deze zomer breedband aan in een trienverbinding tussen Londen en Brighton. Aan boord wordt WiFi gebruikt, terwijl WiMAX voor de backhaul zorgt.

MVNO's in opmars

Mobiele operators zonder eigen netwerk maar met een duidelijke klantfocus (MVNO: mobile virtual network operator) en een lage kostenbasis vergroten de prijsdruk in het mobiele segment.

MVNO's hebben verschillende motieven en klantfocus: zie de recente nieuwkomers:

• easyMobile in het VK, een joint venture van easyGroup en TDC, die gebruikmaakt van het netwerk van T-Mobile UK (net zoals Carphone Warehouse), wil prijsvechter zijn en wil ook in Duitsland en Nederland beginnen
• Amp'd Mobile in de VS, op het netwerk van Verizon Wireless, richt zich op jonge gebruikers met exclusieve content, net zoals Boost Mobile van/op Nextel en Virgin van Virgin Group en Sprint op Sprint PCS; Virgin is al in tal van landen actief en heeft tevens plannen voor China en India
• EarthLink in de VS, in samenwerking met SK Telecom, op het netwerk van Sprint PCS of Verizon Wireless, richt zich op zijn eigen internetabonnees; Wanadoo heeft plannen voor de Nederlandse markt, Softbank in Japan (op Vodafone's netwerk)
• Viva Liberty en Movida in de VS, beide op het netwerk van Sprint PCS, richten zich op Hispanics
• M6 en NRJ in Frankrijk op resp. Orange en SFR, richten zich op hun tv/radio kijkers/luisteraars
• Netia, een alternatieve operator in Polen, heeft plannen waarvoor aanvankelijk KPN gevraagd werd mee te doen; Albacom (inmiddels onderdeel van BT) is een vergelijkbaar geval in Italie; Casema heeft plannen voor de Nederlandse markt; en neuf telecom in Frankrijk ten slotte is een alternatieve operator die zijn 'vaste' klanten ook mobiel wil kunnen aanbieden
• KPN-dochter Base heeft een MVNO op zijn netwerk die zich richt op ex-pats

Conclusie: meer internetproviders (Tiscali?), alternatieve operators en mediabedrijven (Talpa?)zullen MVNO's oprichten. En buitenstaanders kunnen zich richten op bepaalde bevolkingsgroepen (iets voor Moslims in Nederland?)

Reed Elsevier: het Nielsen syndrome?

De voorzitter van de FTC roept op tot meer overheidscontrole op databeheerders, zoals ChoicePoint en Seisint (onderdeel van Reed Elsevier). Konden criminelen eerst toegang krijgen tot de gegevens van 145,000 Amerikaanse burgers in de databank van ChoicePoint, vorige week bleek dat de gegevens van 32,000 individuen in Seisints systeem in verkeerde handen gevallen waren. Het gaat namelijk om gevoelige informatie, zoals sofinummers en credit card gegevens.

Mocht Seisint gereguleerd gaan worden door de Amerikaanse overheid, dan ligt een parallel met VNU-dochter Nielsen Media Research voor de hand. NMR is kijkcijfermonopolist in de VS en de roep om regulering laait regelmatig op. Vorige week nog drong de door News Corp gesteunde Don't Count Us Out coalitie bij het congres aan op regulering van NMR.

Dit zorgt (in theorie) voor een zekere discount op het aandeel VNU. Het zelfde zou voor Reed Elsevier kunnen gelden, maar Seisint is gelukkig klein: slechts 2% van de omzet van geheel Reed Elsevier.

Daarnaast kan Reed Elsevier rechtszaken tegemoet zien, zoals ook tegen ChoicePoint door bepaalde advocatenkantoren wordt opgeroepen om mee te doen aan class actions.

Lezing bij de Rabobank te Waalre

Onderstaand foto's van een duolezing die ik met collega Joost heb gegeven.

Het publiek in de Rabobank, Waalre 

Joost van der Putten, technisch analist 

Vijf jaar later

MarketWatch, CNN Money, S&P (in BusinessWeek) en Reuters staan stil bij de top van de NASDAQ, gisteren precies vijf jaar geleden, op 5046. Op 9 oktober 2002 volgde het dieptepunt op 1114.

Vooruitkijkend is S&P positief over software & services (Ask Jeeves, Google, ValueClick, Yahoo!), neutraal over retail en negatief over travel (IAC, Priceline.com).

Reuters haalt een strateeg aan van Cantor Fitzgerald. Komt de NASDAQ weer op de 5000? "The answer is yes -- in our lifetime I'm not so sure. I think that the next boom is going to be in biotechnology and nanotechnology."

MarketWatch citeert een manager van Prudent Bear. "If you invested $1,000 at the peak of 1929, it would have taken 24 years to recoup that value. If you invested $1,000 in 1966, it would have taken 27 years to recoup that value."

Econoom Mike Shore zegt op MarketWatch dat er "fewer fools" zijn, dus koersstijgingen komen moeilijker tot stand. CNN Money noemt WebMD, dat gisteren met goede cijfers en vooruitzichten kwam. De koers steeg 20%, maar het aandeel heeft toch nog slechts een PE van 19.

Mijn collega Joost van der Putten, technisch analist, ziet een frappante overeenkomst tussen de koersbeelden vande NASDAQ en de Nikkei.

Orb? - wow!

Stel je voor:

• alle content die je thuis beschikbaar hebt: van live TV tot wat je op je PC hebt staan (muziek, foto's, film)
• toegankelijk op een willekeurig device (laptop, mobiele telefoon, PDA)
• waar ook ter wereld
• als je maar een breedband connectie hebt
• en thuis een PC met TV tuner, de Orb software en eveneens een breedbandverbinding

Het kan. Orb Networks biedt dit aan: Orb Media. Voor maar 10 $/maand (of 80 $/jaar).

(Voor de volledigheid: de Orb software is vergelijkbaar met de Sling Box, die binnenkort op de markt moet komen. En met TV2ME. Het element van place-shifting zorgt ervoor deze diensten aanzienlijk verder gaan dan Akimbo en DaveTV: internetcontent op je TV.)

Emerging markets interessant voor telco's

Opkomende markten zijn een belangrijk onderdeel van de groeistrategie van PTT's, die de inkomsten uit belminuten zien opdrogen. Ook mobiele operators zijn geinteresseerd. Een greep:

• Vodafone maakte bekend in onderhandeling te zijn met het Canadese TIW over de overname van de belangen van TIW in Mobifon (Roemenie, 80%; Vodafone heeft al 20%) en Oskar (Tsjechie, 100%).
• Vodafone presenteerde tevens een rapport over de aantrekkelijkheid van de Afrikaanse mobiele markten.
• TeliaSonera wil MegaFon (een van de drie nationale mobiele operators in Rusland) naar de beurs brengen.
• Orange/France Telecom biedt op de Israelische (Bezeq) en de Tsjechische PTT (Cesky Telecom) en wil zijn belang in de Jordaanse PTT vergroten. Ook Swisscom en Telefonica bieden op Cesky.
• Deutsche Telekom neemt via Matav (de Hongaarse PTT) de Montenegrijnse PTT over.
• Telefonica Moviles biedt op een licentie voor vaste telefonie in Marokko, via joint venture (met Portugal Telecom) Medi Telecom.
• Telefonica en Telecom Italia behoren tot de bieders op Turk Telekom (de Turkse PTT).

Interessante pure plays in de emerging markets zijn:

• Celtel (mobiel, Afrika), MegaFon (mobiel, Rusland): binnenkort naar de beurs.
• De PTT's van Estland, Litouwen, Polen en Hongarije zijn genoteerd, maar hebben Europese PTT's als grootaandeelhouder (TeliaSonera, France Telecom en Deutsche Telekom).
• De Kinnevik groep heeft belangen in Millicom (mobiele operators) en Tele2 (vast en mobiel, west-Europa).
• Rusland: drie landelijke mobiele operators waarin Europese PTT's belangen hebben: MTS (Deutsche Telekom), Vimpelcom (Telenor), MegaFon (TeliaSonera).
• Buiten Europa zijn diverse aanbieders beursgenoteerd, o.a. Telmex (PTT Mexico), Telkom SA (PTT Zuid-Afrika), America Movil (mobiel Latijns-Amerika), Orascom (Egypte/Afrika).

Mobile gaming vraagt de aandacht

Deze week vond de Game Developers Conference plaats in San Francisco.

Mobile gaming: een interessante groeimarkt. Wereldwijd zijn er al 170 miljoen deelnemers. De hele waardeketen is interessant. Een poging:

• Chipfabrikanten: o.a. Qualcomm, ATI, Nvidia, etc.
• Software platform: Symbian (Nokia), Microsoft, BREW van Qualcomm en J2ME van Sun.
• Technologie: Yahoo! kocht vorige week Stadeon, dat gamers in staat stelt onderling te spelen, ongeacht of ze op de PC of op een mobiel apparataat zitten.
• Games fabrikanten: pure plays Jamdat (vorig jaar naar de beurs), Mforma, Digital Chocolate, Sorrent. En de Yahoo! Mobile Games Studio. De grote spelers, als EA, Activision, Gamesloft en THQ geven hun games in licentie om er mobiele versies van te maken, maar maken steeds meer games speciaal voor mobiele toepassing.
• Content: door een exclusieve deal van Mforma met Marvel hebben ze het recht op Spider-Man.
• Handset fabrikanten: N-Gage van Nokia, Nintendo DS, Gizmodo van Tiger Telematics, Samsung .... (Met de nieuwe PlayStation Portable (PSP) van Sony kun je niet online.)
• Marktonderzoekers: M-Metrics (zie vorige post).
• Service providers: de mobiele aanbieders. Verizon Wireless en Sprint PCS behoren tot de koplopers.
• Mastbeheerders: toenemende vraag naar capaciteit en de opkomst van 3G leidt tot een hoger dichtheid van zendmasten. American Tower, Crown Castle, SpectraSite, SBA Communications en Global Signal zijn beursgenoteerd.

Kandidaten voor VNU

Arbitron staat niet meer op het verlanglijstje (blijkbaar komen alleen marktonderzoekers en beurzen nog in aanmerking). En J.D. Power is voor de neus weggekaapt door McGraw-Hill.

Maar wat te denken van comScore Networks. Maakt NetRatings in een klap marktleider in internetonderzoek. Venture capitalists moeten toch wel om te praten zijn?

Behalve internet is mobile gaming een markt waar veel van verwacht wordt. Start-up M:Metrics is recent van start gegaan om deze markt in beeld te brengen. Zie dit artikel in de Seattle Times.

Reed Elsevier huivert

Vanochtend werd bekend dat criminelen hebben ingebroken in de databases van het vorig jaar overgenomen Seisint. Zij zouden gebruikersnamen en toegangscodes hebben verworven van 32,000 individuen.

Het doet sterk denken aan een vergelijkbaar geval bij ChoicePoint, een beursgenoteerde concurrent van Seisint. Daar leidde een vergelijkbaar geval (betrof 144,778 individuen, om precies te zijn) in februari tot een koersval van zo'n 25%.

Seisint is goed voor slechts 2% van de omzet van Reed Elsevier, maar vertoont een hoge groei (omzetgroei 2004 was ruim 40%).

Oplaaiende geruchten over Google's VoIP plannen

Volgens CNet werkt Google aan de introductie van VoIP, in samenwerking met een bestaande provider. Al eerder ging het gerucht omdat Google werknemers zocht voor het opbouwen van een wereldwijde netwerkcapaciteit.

Het haasje-over spelen tussen Google, Yahoo!, MSN en AOL houdt hiermee aan. De ene innovatie rolt over de andere, vooral op het gebied van zoekopdrachten (desktop search, personalized search, local search).

Volgens geruchten werkt Google ook nog aan een browser en aan een operating system.

Kabelsector VS blijft in beweging

Investeerder Carlyle doet een bod op Insight Communications, de nummer 9 op de Amerikaanse markt voor kabeltv.

De Amerikaanse kabelsector blijft sterk in beweging. De voor de hand liggende conclusies:

• Over een paar jaar is het aantal spelers fors teruggebracht.
• De concurrentiepositie ten opzichte van de PTT's (Verizon, SBC, BellSouth, Qwest) en de satelliet-aanbieders (DirecTV, EchoStar) wordt steeds sterker.
• De huidige waardering is in enkele gevallen laag tegen de achtergrond van de verwachte groei.

Een overzicht van deals rond de grootste aanbieders van kabeltv (er zijn talloze kleintjes):

• AT&T Broadband ging een paar jaar geleden naar Comcast, nu de marktleider.
• Adelphia (in surseance) wordt momenteel geveild, Comcast en nummer 2 Time Warner Cable zijn de belangrijkste potentiele kopers.
• Time Warner Cable wordt waarschijnlijk dit jaar door moederbedrijf Time Warner naar de beurs gebracht.
• Cox Communications is vorig jaar door de familie Cox van de beurs gehaald.
• Charter, waar Paul Allen (ex Microsoft) het voor het zeggen heeft, heeft het financieel nog altijd moeilijk.
• Cablevision staakt satellietservice Voom en valt mogelijk ten prooi aan een bieder.

Onafhankelijk researchhuis naar S&P

Standard & Poor's, onderdeel van McGraw-Hill, neemt Vista Research over. Vista profileert zich als onafhankelijk aanbieder van research voor institutionele beleggers. Het bedrijf werkt met insiders, afkomstig uit de onderzoeksgebieden technologie, media, telecom, energie, luchtvaart en gezondheidszorg.

Vista maakt deel uit van een netwerk van vergelijkbare huizen, Investorside.

Opnieuw bevestiging van de waarde van onafhankelijke research.

Is VoIP een bedreiging voor mobiele operators?

Bellen wordt (bijna) gratis via de vaste lijn, als je maar een breedbandverbinding hebt. En dat geldt ook voor de mobiele lijn.

Software in overvloed
Teleo biedt software aan die vergelijkbaar is met die van Skype. Installeren op de mobiele telefoon (of de PC) is mogelijk. De dienst kost 5 $/maand en is vergelijkbaar met het nog niet gelanceerde SkypeIn: je kunt namelijk niet alleen zelf bellen, je kunt ook gebeld worden.
Met Teleo is on-net bellen en gebeld worden gratis. Bellen naar 'buiten' kost 2 cent per minuut (net zoveel als bij SkypeOut).
Overigens zijn er nog meer software leveranciers, zoals Xten (werkt samen met Lucent) en TeleSym (werkt samen met Ecuity en Boingo: VoIP over WiFi).

Kosten omlaag
Analysys schat de besparingen van VoIP op de operationele kosten op 43%. Hieronder zullen ook de omzet en de kasstroom lijden (een toeleverancier van Deutsche Telekom voorspelde in december dat de kasstroom van het vaste net in 2007 40% lager zal zijn). Bovendien zorgt 3G (de enabler: zorgt voor een always-on breedbandverbinding, een voorwaarde voor VoIP) voor veel meer capaciteit, zodat een prijsoorlog met grote buckets (zoals in de VS: 3000 minuten per maand) er ook nog eens overheen komt. Althans, zodra deze UMTS-netwerken klaar zijn.

Meer diensten
Maar tegelijk zijn er meer diensten mogelijk, zoals presence (je kan zien wie online is). Daarmee kan het omzetverlies een klein beetje gecompenseerd worden.

En toch installeren mobiele operators VoIP software
Arcchart wijst op het grote belang van zakelijke abonnees. Diverse operators hebben een handset speciaal voor deze groep, de top van de markt. Of het nu de XDA van O2 is, of de SPV van Orange, de MDA van T-Mobile of de VPA van Vodafone: de fabrikant is in alle gevallen HTC, en wat meer is: standaard is WiFi-software geinstalleerd. Het is dan nog een koud kunstje om VoIP-software toe te voegen. Het belang van afnemers van deze apparaten voor de operators is kennelijk zo groot, dat de kannibalisatie van het spraakverkeer door VoIP op de koop toe wordt genomen.

VoIP en open access

Beltikken verdwijnen vooral door mobiele substitutie. Toch krijgt VoIP meer aandacht als bron van kannibalisatie. Dat is niet helemaal terecht, want voorlopig is mobiele telefonie een veel grotere concurrent voor de vaste telefoon dan VoIP.
De vraag is of degene die zijn vaste lijn opzegt en overstapt op mobiele telefonie en/of VoIP klant blijft van de PTT. Voor PTT's is het dus zaak om naast vaste telefonie ook mobiele telefonie en VoIP te kunnen aanbieden.
Ook KPN realiseert zich dat nu.

Nu iets heel anders om het argument kracht bij te zetten: er zijn frappante overeenkomsten tussen VoIP in de telecom en open access in de wereld van wetenschappelijk publiceren.

Dat leidt overigens tot de conclusie dat Reed Elsevier actief zou moeten worden met open access tijdschriften.

Traditionele inkomsten verdwijnen .... :

• VoIP doet de inkomsten uit beltikken verdwijnen.
• Open access doet de abonnementsinkomsten uit wetenschappelijke tijdschriften verdwijnen.

.... maar daar komt iets anders voor in de plaats, .... :

• VoIP is doorgaans beschikbaar voor een vast bedrag per maand.
• Auteurs (niet afnemers) betalen een fee per artikel.

.... wat en stuk minder oplevert, .... :

• De kosten van VoIP zijn veel lager dan die van traditionele telefonie, dus er is ruimte voor concurrentie op prijs (in de VS is de prijs 40 $/maand, maar de echte prijsvechter rekent maar 20 $/maand).
• Doorgaans betalen auteurs bij bestaande open access publicaties 1,500 $/artikel.

.... en soms helemaal niets:

• VoIP-bellers betalen onderling niets voor een telefoontje.
• Auteurs die bijdragen aan open access tijdschriften behouden zelf het copyright en mogen hun artikelen op hun eigen web site plaatsen.

En zo kunnen we ook nog een parallel trekken met resellers in de telecom en generieke medicijnen in de farmaceutische industrie. Met dank aan collega Gert van de Paal. Waar de concurrentie omzet wegtrekt met een ander business model (of een andere technologie), kun je je positie hedgen door goed af te kijken:

• Tele2 is netwerk operator in eigen land (Zweden) maar reseller in andere landen.
• Novartis ontwikkelt zelf medicijnen, maar is ook groot in de generieke markt omdat deze harder groeit en zorgt voor de nodige diversificatie. Ook kan Novartis hierdoor het wegvallen van omzet vanwege patentafloop (deels) compenseren.

Scheidend FCC-voorzitter neemt bedreiging voor VoIP weg

Michael Powell, de voorzitter van de FCC die volgende maand opstapt, heeft Madison River Communication zover gekregen af te zien van het blokkeren van VoIP. De onderneming betaalt een boete van $15,000 voor het tijdelijk blokkeren van Vonage, een van de grootste onafhankelijke aanbieders van VoIP in de VS.

VoIP is voor reguliere telefonie een grote bedreiging. Wie overstapt op VoIP betaalt geen beltikken meer (maar hooguit een bepaalde flat-fee) en heeft de beschikking over allerlei nieuwe beldiensten. Traditionele telecombedrijven kunnen de toegang tot VoIP-aanbieders eenvoudig blokkeren, zoals Madison River aantoonde.

Vonage klaagde hierover bij de FCC medio februari. Jeffrey Citron, CEO van Vonage, noemde de handelwijze van Madison River een vorm van censorship. Jeff Pulver, mede-oprichter van Vonage blaast de loftrompet over de actie van Powell.

Film en wijn

VNU's ACNielsen toonde onlangs aan dat de aandacht voor Oscar-kandidaat (en verliezer) Sideways een significante invloed heeft op de verkoop van wijn, vooral pinot noir.

De leading characters ondernemen een gecombineerde vakantie en wijnproeverij in een Californisch wijngebied, Napa Valley.

Electriciteitsnet binnen, WiFi buiten

Telecom Ottawa, een afsplitsing van nutsbedrijf Hydro Ottawa, heeft een interessante visie op breedband (overigens data-only: nog geen VoIP dienst).

Economische motieven zorgden voor de volgende keuze:

• Indoor leggen zij Broadband over Powerline (BPL) netwerken aan. Bijvoorbeeld in hotel Ramada Inn in Cornwall (Canada). Deze maken gebruik van het electriciteitsnetwerk. Daardoor is internet toegankelijk overal waar een stopcontact voorhanden is.
• Outdoor, zoals in het Nepean Sportsplex (Ottawa) en het stadscentrum van Ottawa, bouwt Telecom Ottawa WiFi netwerken. (Daarbij gebruikt het overigens mesh technologie van BelAir Networks.)

Overnamegolf content houdt aan

Op 23 februari schreeft ik over grote overnames van content sites. Volgens een van de overgenomen partijen, MarketWatch, is er opnieuw een deal onderweg. Nu niet op internet maar op de kabel.

NBC Universal (GE 80%, Vivendi Universal 20%) zou Microsoft willen uitkopen uit kabelkanaal MSNBC, dat het aflegt in populariteit tegen Fox News (News Corp) en CNN (Time Warner).

Overigens bericht de New York Post (een krant van News Corp) dat GE zijn belang in NBC Universal van een eigen beursnotering zou willen voorzien.

Draagbare audiofiles in opkomst

Behalve muziek kan ook gesproken woord op een MP3-speler, zoals Apple's iPod, worden gezet.

• Audible.com biedt audio books aan op Apple's iTunes.
• Via iPodder kunnen radio-achtige tekstfiles (Podcasts) worden gedown- (van internet naar PC) resp. geupload (van PC naar iPod).
• De South Huntington Public Library volgt het voorbeeld. Deze bibliotheek gaat iPods uitlenen waarop een audioboek is gezet (gedownload vanaf iTunes).
• Federal News Radio, een radiostation in Washington gewijd aan nieuws, gaat reportages leveren in de vorm van audiofiles (Podcasts). Deze worden via RSS aangeboden.